Sık Görülen Diz Hastalıkları

MENİSKÜS PROBLEMLERİ:

Hemen hepimizin kelime olarak bildiği ancak sanırım tam olarak önemini bilmediğimiz menisküsler diz ekleminin içinde kemiklerin biribirine uyum sağlamasını ve hareket sırasında zarar görmemesine yardımcı olan C şeklinde, biri iç biri de dış olmak üzere 2 adet kıkırdaktan oluşan yastıkcıklardır. Onların sayesinde diz eklemini oluşturan iki kemiğin birbirine uyum içinde ve zarar vermeden hareket etmesi mümkündür.

Dizde en sık rastlanan şikayetlerin başlıcası menisküsler ile ilgili problemlerdir. Dizdeki ani burkulmalar, dönmeler esnasında dizdeki menisküslerde yırtıklar oluşabilir. Menisküs yırtığı hastada; dizde ağrı, takılma, merdiven inerken ağrı, çömelip kalkmada ağrı, bazen eklemde kilitlenme gibi şikayetler yapar.

Menisküs yırtığı teşhisi ortopedist hekimin muayenesi ve sonrasında çekilen MR filmi ile konur. Menisküs yırtıklarının tedavisinde günümüzde modern bir tedavi yöntemi olan artroskopi uygulanmaktadır. Artroskopi esnasında hastaya önce anestezi (genel, spinal veya lokal) uygulanır. Diz eklemine yaklaşık 0,5 cm çaplı optik sistemle bağlantılı bir borucukla girilir. Diz içinin görüntüsü ekrana yansır. Bu şekilde diz içindeki menisküs, bağ ve diğer yapıların muayenesi yapılır. Daha sonra yine 0,5 cm çapında ikinci bir delik açılıp bu delikten salınan özel aletler vasıtasıyla yırtık menisküs bölümünü ekranda görerek müdahale edilir. Menisküs yırtıklarının çoğunda yırtık bölümü çıkarmak tedavi için yeterlidir. Menisküsün iyileşme potansiyeli olan dış bölüm yırtıklarında ise yine artroskopik olarak menisküs dikilir ve iyileşme beklenir.

Menisküsler hem yaşa hem de yaralanmanın mekanizmasına bağlı olarak değişik şekillerde yırtılabilir; uzunlamasına, enine ve yere paralel şekilde yırtıklar genelde karşılaştığımız yırtıklardandır. Kaza ya da darbeler sonucu dizin normal hareket yönünden farklı bir yönde hareketi ile yapı olarak sağlam bir menisküs de yırtılabilir. Yapı olarak sağlam olmayan örneğin yaşlılığa bağlı ya da tekrarlayan küçük yıpranmalarla yapısı bozulmuş bir menisküs çok daha kolay yırtılabilir. Yaşlılarda bu yırtıklar zamanla saçaklanarak iyice bozulur.

Genç hastalar daha çok spor yaralanması ile karşımıza çıkmaktadır. Özellikle halı sahaların ülkemizde yaygın olması ve çoğunun uygun şartlarda yapılmamasına bilinçsiz, yeterince ısınmadan maça başlanması eklenince menisküs yırtığı dahil birçok yaralanma ile karşılaşıyoruz. Yaşlılarda ise zamanla menisküs dokusundaki olumsuz değişiklerin yanı sıra fazla kiloya ve dizdeki kireçlenmeye bağlı yırtılmalar gözlenmektedir.

Kesin olarak ayırt edecek bulgular olmamakla beraber kişi bu durumdan şüphelenebilir. Diz çöktüğünde, ayakta uzun süre durduğunda ya da merdiven çıktığında ağrı olması menisküs yırtığını akla getirmelidir. Yırtık bir ucundan yada tümü ile serbestleşirse, dizde takılma ve kilitlenmeye de yol açabilir.

Tabii teknoloji ilerledikçe bir çok teknik ortatya çıkmakta ancak yine de en önemli tanı aracı hekimin elleri ve tecrübesidir. Ayrıntılı bir muayene ile tanıya çok büyük ölçüde ulaşılır. Daha kesin bir kanaate varmak için ise Manyetik Rezonans ya da kısaca MR dediğimiz manyetik dalgalar ile yumuşak dokuları gösteren ileri bir tetkik kullanılmaktadır. Bazen MR da menisküs yırtığı çıkmasına rağmen ağrının asıl sebebi yırtık olmayabilir.Hiçbir ağrısı olmayan birine bile MR çekilse menisküs yırtığı çıkabilir.Yani dizi ağrıyan hastanın MR’ında yırtık görüldü diye muayene edilmeden hemen artroskopi yapılırsa ve ağrı nedeni başka bir hastalıksa tabiki hasta ameliyattan fayda görmeyecektir.Bu nedenle ayrıntılı muayene edip doğru karar verilmelidir.

Menisküs yırtıklarında iki yol karışımıza çıkmakta; ameliyat ya da “ilaç-egzersiz-istirahat” birleşimi. MR ile saptanan takılma ve kilitlenmeler gibi mekanik belirtileri olan menisküs yırtıklarında doğrudan artroskopi denilen kapalı ameliyat kararı vermek doğru olacaktır. Eğer hastanın tam ayrılmamış düşük dereceli yırtığı varsa ağrı ve diğer şikayetleri ilaçlarla ve doktor tarafından verilmiş özel egzersizlerle tedavi edilebilir. En az 1,5 aylık iyi uygulanmış bir tedavi sonrası şikayetlerde azalma olmadı ise cerrahi düşünülebilir. Günümüzde tedavi konusunda önemli gelişmeler yaşanmaktadır. Bunlardan en önemlisi “artroskopi”dir. Daha önceleri menisküs yırtıkları için açık cerrahi uygulanırken şu an artroskopi dediğimiz kapalı yöntemle bu hastalıkların tedavisi başarıyla mümkün olabilmektedir.. Yırtık olan menisküs hastanın yaşı, yırtığın tipi göz önünde bulundurularak ameliyat sırasında cerrahın kararı ile yırtık kısım alınabilir ya da dikilir.

Menisküsler kemiklerin biribirine uyumunu sağlamaktadır. Menisküs alınmak zorunda kalındı ise kemiklerin uyumu bozulmakta kireçlenme dediğimiz olay menisküsü sağlam kişilere göre daha erken yaşlarda olmaktadır. Bunu geciktirmek için dize binen yükün düşük tutulması yani kilo alınmaması ve çok ağır kaldırılmaması gerekmektedir. Egzersiz bir yaşam tarzı haline gelmelidir. Yaşa uygun spor, spora uygun malzeme (ayakkabı v.b) kullanımı spor yaralanmalarını da en aza indirecektir.

Çok yüksek bir ihtimal olmamakla beraber normal bir menisküs nasıl yırtılıyor ise aynı risk mevcuttur. Hastaların zorlayıcı hareketlerden kaçınmaları, kilolarına dikkat etmeleri ve egzersize ağırlık vermeleri gerekmektedir. Bu arada menisküsün faydalarından ve den bir kez daha vurgulamak istiyorum. Dizde menisküs yırtığı olduğunda ya da cerrahi olarak alındığında, dizdeki kemiklerin birbirine verdiği yük ve sürtünmesi artar çünkü şok emilimi kapasitesi belirgin olarak azalır. Bu sebeple eklem kıkırdaklarında aşınma ve kireçlenme oluşma riski artar. Eğer menisküs tamiri yapılmışsa uzun dönemde çok iyi sonuçlar almak mümkündür. Menisküsler artroskopik olarak kısmen çıkartılmışsa yine çok büyük oranda iyi sonuçlar elde edilir. Ancak özellikle açık ameliyatlarda tercih edilen menisküsün tümü çıkartılmışsa sonuçlar iyi değildir ve hastanın yaşam şeklini değiştirmesi gerekebilir. Kilo verme, uzun yol yürümeme, ağır yük taşımama bu değişikliklerden bir kaçıdır.

 

ÖN ÇAPRAZ BAĞ YIRTIKLARI

Özellikle sporcularda görülen diz içinde yaralanmalardan biri de ön çapraz bağ yırtıklarıdır. Dizde şiddetli bir dönme, arkasından şişlik ile başlayan şikayet daha sonra dizde emniyetsizlik, yürürken veya koşarken dizin boşalması gibi belirtiler verir. Ön çapraz bağ ile ilgili değerlendirmede hastanın muayene edilerek, dizin gevşekliğinin değerlendirilmesi en büyük öneme sahiptir. MR tetkiki ile ön çapraz bağ yırtığı kesin olarak belirlenir. Ön çapraz bağ yırtığının tedavisinde, hastanın yaşı genç ise, aktif bir birey ise, sporcu ise veya günlük işlerinde dizinde boşalmalar oluyorsa tartışmasız bir biçimde çapraz bağ tamiri ameliyatı yapılır. Ön çapraz bağ ameliyatlarında dizin önünden (pateller tendon) veya yan tarafından (hamstring tendonlar) alınan tendonlar, yırtılmış olan ön çapraz yerine artroskopik olarak özel tespit sistemleri ile konur. Ön çapraz bağ rekonstrüksiyonu denen bu ameliyatlar yurdumuzda belli merkezlerde başarı ile uygulanmaktadır.

 

DİZ KAPAĞI (PATELLA) PROBLEMLERİ

Diz eklemindeki problemlerin sık karşımıza çıkanlarından biri de patella denilen diz kemiği kıkırdağı ile ilgili problemlerdir. Dizin ön tarafında ağrı, merdiven çıkarken ağrı, uzun oturmalardan sonra bacağı düzeltme isteği gibi şikayetlere yol açar. Diz kapağı kemiği özellikle çömelip kalkma hareketleri esnasında büyük bir yük altında kalır. Kilosu fazla kimselerde bu yük daha büyüktür ve eğer kapak kemiğinin kıkırdağında da yapısal bir hassasiyet varsa kıkırdak aşınmaya başlar. Bu aşınma kendini ağrı ile belli eder. Problemin giderilmesinde özel egzersizlerin çok önemli rolü vardır. Bunun için üretilmiş özel dizlikler tedavide faydalı olmaktadır. İleri vakalarda belirgin yapısal bozukluk varsa diz kapağı kemiğindeki baskıyı azaltmak için özel bir takım ameliyatlar uygulanabilir.

 

DİZ EKLEMİ KİREÇLENMESİ (GONARTROZ):

Diz eklemini oluşturan kıkırdakların bozulması ve eklemin deforme olması ile ortaya çıkar. Özellikle fazla kilolu kimselerde orta yaş ve daha sonrasında görülür. Diz eklemi ağrılıdır. Şiş ve şekli bozulmuştur. Hastanın yürümesi, merdiven inip çıkması ağrılıdır. Zamanla geceleri yatarken bile ağrılar oluşur. Dizin durumu muayene ve röntgen ile değerlendirildikten sonra, diz kireçlenmesinin tedavisinde öncelikle özel diz egzersizleri, kilo verme, ilaç tedavisi uygulanır. Eklem içine yapılan kıkırdak güçlendirici ilaçlar, özel dizlikler tedavide kullanılmaktadır. Belli dönemlerde fizik tedavi uygulanabilir. Menisküs yırtığı ile birlikte olan uygun vakalarda artroskopik girişim kısmen faydalı olabilmektedir. İleri derecedeki diz kireçlenmelerinde total diz protezi ameliyatı uygulanmaktadır. Bu ameliyatla bozulmuş olan eklem yüzeyleri çıkarılıp yerine metal ve plastik maddelerle yapılmış özel protez konur. Hastanın ağrısız yürümesi amaçlanmaktadır.

Not; Bu makalenin yazılmasında çeşitli bilimsel yayın ve internet bilgilendirme sitelerinden faydalanılmıştır.

Kayseri Ortopedi Doktoru

Kayseri de ortopedi doktorları arasında,Prof.Dr. Fatih Karaaslan Ortopedi ve Travmatoloji doktoru sporcu yaralanmaları, ön çapraz bağ kopması, menisküs yırtılması ve tedavisi, diz ağrıları, aşil tendonu kopması ve omuz ağrıları ve tüm ortopedik hastalıklarda muayene ve tedavi yapmaktadır. Dünyam Hastanesinde Ortopedi Doktoru olarak görev yapmaktadır

Diz (Parsiyel Diz Protezi) - Total Diz Protezi - Diz Protezi Revizyonu - Menisküs - Ön Çapraz Bağ (Artroskopi) - Kalça (Parsiyel Kalça Protezi) - Total Kalça Protezi (Kalça Revizyonu) - Ayak-Ayak Bileği - Protez Cerrahisi - Omuz ve Dirsek (Omuz Protezi, Omuz Ve Dirsek Kırıkları) - El ve El Bileği - Travmatoloji (Kırık Cerrahisi)

Kayseri Ortopedi Doktorları

Kayseri de ortopedi doktorları arasında,Prof.Dr. Fatih Karaaslan Ortopedi ve Travmatoloji doktoru sporcu yaralanmaları, ön çapraz bağ kopması, menisküs yırtılması ve tedavisi, diz ağrıları, aşil tendonu kopması ve omuz ağrıları ve tüm ortopedik hastalıklarda muayene ve tedavi yapmaktadır. Dünyam Kayseri Hastanesinde Ortopedi Doktoru olarak görev yapmaktadır

Kayseri'de Ortopedi ve Travmatoloji Merkezi'miz, ortopedi ve travmatoloji alanlarında modern teşhis ve tedavi yöntemlerini başarıyla uygulamaktadır.

Kayseri En iyi Ortopedi Doktorları

Kayseri de ortopedi doktorları arasında,Prof.Dr. Fatih Karaaslan Ortopedi ve Travmatoloji doktoru, sporcu yaralanmaları, ön çapraz bağ kopması, menisküs yırtılması ve tedavisi, diz ağrıları, aşil tendonu kopması ve omuz ağrıları ve tüm ortopedik hastalıklarda muayene ve tedavi yapmaktadır. Dünyam Kayseri Hastanesinde Ortopedi Doktoru olarak görev yapmaktadır